Prikneus

Prikneus
Silene coronaria
Anjerfamilie
-------------------------------------------------------------
De prikneus is wat kleur betreft ongetwijfeld de meest opvallende stadsplant van Breda. We omschrijven het in determinatiedeel als ‘purperrood’ , maar je kunt het ook lichtgevend magenta noemen.
De plant is daarenboven dicht zilvergrijs behaard en daardoor extra opvallend. Een laatste opvallend kenmerk vormen de ‘prikkers’ aan de kroonbladen. Deze zitten in de keel, aan de voet van elk van de vijf kroonbladen in de vorm van een kroontje. Dit vormt ook de verklaring voor de soortaanduiding ‘coronaria’. Dit betekent immers ‘gekroond’. 
De verklaring van de geslachtsnaam ‘silene’ is niet eenduidig. 1) ‘sialon’ Grieks voor speeksel. Sommige soorten hebben kleverige stengels. 2) ‘Silenus’, mythologische figuur met dikke buik. Sommige soorten hebben een opgeblazen kelk. 3) ‘Selene’ Grieks voor ‘maan’. Sommige soorten bloeien ’s nachts.
Als je wilt ervaren hoe de plant aan zijn Nederlandse naam ‘prikneus’ komt, dan moet je de bloem als je er aan ruikt, niet vlak voor je neus houden, maar ertegen.

De prikneus is zeer in opmars in Breda. Naar het ons voorkomt is dit iets van de laatste tien jaar.
De plant is maar kortlevend: na 3 jaar is het wel over, maar hij maakt zeer veel zaad, dat blijkbaar goed kiemkrachtig is. Het is een plant die van warmte houdt en daar ook goed tegen kan door zijn lichtweerkaatsende haren. De plant komt uit Zuid-Europa.
Omdat de plant ook met weinig voedsel toekan, kan hij zich vestigen op plekken die te droog, te schraal en te warm zijn voor de meeste andere planten. Zijn haren beschermen hem ook tegen slakkenvraat. Kortom een echte overlever in de stad.

Bloem Purperrood, zelden wit. Zie foto 2. Vijf kroonbladen met stijve tweedelige uitsteeksels in de keel. Tweeslachtig. Kelk vergroeibladig.
Hoogte 0,40 – 0,90 m.
Bloeitijd Juni – augustus.
Blad Tegenoverstaand, witviltig, gaafrandig, eirond aan de voet. Zie foto 3.
Stengel Vertakt, viltig behaard.
Vruchten Eenhokkige doosvrucht.
Overig Soms eenjarig, meestal meerjarig. In de winter een blijvend rozet.
Standplaats Droge voedselarme grond, stenige plekken.
In Breda Tussen tegels, warme zijde van hagen, parkeerplaatsen.
Vergelijk Door de zeer opvallende kleur en beharing, onverwisselbaar.

 

Een samenwerking van IVN Mark&Donge en KNNV Breda