Herderstasje

Herderstasje
Capsella bursa-pastoris
Kruisbloemenfamilie
---------------------------------------------------------------

Op vele plaatsen in de stad tref je herderstasje aan. De kleinste exemplaren tussen het plaveisel, de grootste op omgewerkte grond langs plantsoen. Zolang het maar niet beschaduwd is heeft deze plant het naar zijn zin. Door zijn lange penwortel verdraagt hij goed droogte. De plant doet het ook goed op honden-uitlaatplaatsen.
Deze eenjarige plant is met uitzondering van de winter het gehele jaar aan te treffen. De plant leeft slechts enkele maanden en meer generaties kunnen elkaar opvolgen.
Veel insecten bezoeken de bloemen, maar desondanks treedt er maar weinig kruisbestuiving op.
Aan de vorm van de hauwtjes heeft herderstasje zijn naam te danken: Capsella bursa-pastoris, letterlijk tasje/beurs van de herder. De vorm is min of meer driehoekig met een sterk ingesneden top. Ook onze westerburen zien een zelfde vorm in de vrucht, de Engelse benaming is ‘shepherd’s purse’.
De oliehoudende zaden kunnen vele jaren hun kiemkracht bewaren en wachten een gunstig tijdstip voor kieming af. Uitroeien van deze plant uit plantsoen of park is dan ook een onmogelijke opgave.

Herderstasje is vaak in gezelschap van straatgras en vogelmuur en behoort tot de meest algemene ‘onkruiden’ van Nederland.
Vaak worden wit uitgeslagen stengels en bladeren aangetroffen . Deze planten zijn aangetast door witte roest, Albugo candida, een schimmel die ook op andere kruisbloemigen, waaronder consumptiegewassen als kool, wordt aangetroffen.
Jonge rozetblaadjes kunnen worden gebruikt in salades. Let wel op de plaats waar u de plantjes verzamelt; veel plekken waar herderstasje wordt aangetroffen zijn stoffig en smerig en daardoor minder geschikt.
In volksgeneeskunde wordt aan  herderstasje positieve werking toegedicht  bij bloedingen en ontstekingen van de urinewegen
In de volksmond alhier staat herderstasje ook bekend als 'lepeltjesdief', 'tasjeskruid', 'beursjeskruid', 'tuinlepeltje' en 'lepeltjesplantje'.

Bloem Een viertal witte kroonbladeren, ongeveer 2–3 mm lang. De groene kelkblaadjes hebben vaak een rode rand.
Hoogte 0,05 – 0,60 m.
Bloeitijd Maart – december.
Blad Bladeren van wortelrozet zijn behaard en zeer variabel wat betreft insnijding. De stengelbladeren staan verspreid en zijn stengelomvattend.
Stengel Doorsnede rolrond.
Vruchten Hauwtjes: omgekeerd driehoekig - hartvormig, met vlakke of iets bolle zijden, 6-9 mm lang.  De vrucht lijkt op de tas van een herder.
Overig Eenjarig. Heeft een lange penwortel.
Standplaats Op ruderale of bebouwde plaatsen. Voorkeur voor stikstofrijke grond.
In Breda Algemeen op plaatsen waar geen schaduw is met name in plantsoenen, braakliggende terreinen en bouwrijp gemaakte grond.
Vergelijk Lijkt op klein tasjeskruid, Teesdalia nudicaulis .Dit plantje is bijna altijd kleiner dan 15 cm. De vruchtjes zijn omgekeerd eirond en lijken dus niet op het tasje van een herder.

 

Herderstasje

Een samenwerking van IVN Mark&Donge en KNNV Breda